GPT-5: Magere tekstschrijver, excellente denker en doener

Daar is het dan: GPT-5! Maandenlang is de geruchtenstroom vakkundig op gang geholpen met voorzichtige hints over hoe dit model zou worden en wat het zou kunnen. De verwachtingen zijn, deels, ook waargemaakt. Na een rommelige lancering waarbij opeens alle andere modellen van ChatGPT verdwenen en alleen GPT-5 overbleef is OpenAI nu actief naar gebruikers aan het luisteren en kwam 4o al snel weer terug.

Wat vinden we?
En dan nu: wat vind ik eigenlijk van GPT-5, en hoe bevalt het in het dagelijks gebruik? Noot: dit is dus mijn persoonlijke ervaring. Mocht je aanvullende of andere ervaringen hebben, deel die dan ook vooral in de reacties! We lopen de hoofdpunten langs:

Nieuw: Autoselecteren van de juiste modus

Normaal, snel of toch nog even iets langer nadenken. ChatGPT heeft een “router” ingesteld die bepaalt hoe lang het model mag nadenken over een antwoord. Gebruikers hadden hiervoor soms moeite om te kiezen welk model ze konden inzetten om het juiste antwoord te krijgen. Of wisten simpelweg niet dat het mogelijk was en gebruikten het standaardmodel. Nu kiest GPT-5 dit voor jou. Overigens heeft ChatGPT de mogelijkheid om de modus te kiezen weer teruggebracht voor betalende gebruikers naar aanleiding van feedback.

Hierdoor kun je verrast worden door de uitkomsten, omdat je bijvoorbeeld nog nooit het model o3 hebt gebruikt, waar geavanceerd redeneren is ingebakken.

Mijn conclusie na een week gebruik:

Het selecteren van het juiste model gaat nog niet altijd probleemloos. Soms ziet ChatGPT iets als een simpel probleem, terwijl jij als mens al weet of begrijpt dat iets meer tijd nodig heeft. Voeg dan het zinnetje: “Gebruik diep redeneren en leg tussenstappen uit” en GPT-5 gaat beter z’n best doen. Betalende gebruikers kunnen ook het model selecteren.

Het doet dingen

Geef concrete opdrachten mee en vraag om het uit te voeren, en GPT-5 Thinking komt ook gelijk met concrete acties die uitgevoerd worden. Bij uitgebreide opdrachten en de toevoeging van denkstappen met als uitsmijter “doe het” in je prompt, komt GPT-5 met concrete documenten, spreadsheets of met een volledige website of gebouwde app. Het doet dus ook meerdere dingen “tegelijkertijd” , maar heeft daar uiteraard wel meer tijd voor nodig. Heel gaaf.

Dit wordt agentic AI genoemd, AI die proactief dingen voor je gaat bouwen of maken. We zijn een stapje dichterbij op dit vlak met GPT-5.

De prompt: Start een bedrijf in de e-commerce schoenen met als doelgroep 40- tot 50-jarigen, focus op nette schoenen zoals Van Bommel. Maak daarbij een uitgebreid marketingplan, bouw een website en schrijf een adviesrapport over hoe ik de eerste zes maanden kan groeien.

Het resultaat:

• Een downloadbare demowebsite.
• Een volledig marketingplan.
• E-mailflows inclusief teksten.
• Een financieel plan voor de eerste 6 maanden.

Betere tekstschrijver?

OpenAI stelt dat GPT-5 een betere tekstschrijver is, met een warmere toon. In bepaalde opzichten is dat ook zo, maar het voelt voor mij persoonlijk soms iets koeler aan en met minder sprankeling dan bij bijvoorbeeld 4o.

Ook gebruikt GPT-5 veel samengestelde woorden als “onzekerheidsparagraaf”, technisch correct Nederlands, maar minder gebruikelijk in taal die we van dag tot dag gebruiken. Teksten lezen daardoor niet gemakkelijk weg. Ook merk ik op dat er fouten worden gemaakt, zodat de betekenis van een tekst niet meer overeenkomt met de originele bedoeling in de prompt.

Ik geef voor nu de voorkeur aan Claude 4 op dit gebied. Jammer, een gemiste kans en een stap terug. Terwijl tekstschrijven toch wel de kern zou moeten zijn, in ieder geval voor mij.

Sneller

Ik merk dat het 30–50% sneller is bij simpele vragen. In de praktijk is dat vooral het geval bij brainstorms, het genereren van makkelijke lijsten en overzichten en kleine herschrijftaken. Bij complexe, redenerende opdrachten is het zeker niet sneller, maar dat maakt mij niet uit. Over het algemeen gaan mijn prompts niet over simpele vragen, dus ik ben langer aan het wachten op antwoorden.

Afbeeldingen genereren

Nagenoeg gelijk. Hetzelfde imagemodel wordt gebruikt (GPT-image-1). Met iets betere systeemprompts probeert ChatGPT het onderste uit de kan te halen bij hun huidige imagemodel. GPT-image-2 is inmiddels al (onofficieel) aangekondigd, dus dat komt eraan.

Afbeelding rechts: iets te grote handen in verhouding en een klein foutje in de tekst op het blikje als ik het volgende prompt:

Een Charlie’s Organics sparkling water with a squeeze of organic fruit in de hand van een model op het strand met een zonnehoed uit de jaren 80 op.

Minder hallucinaties

Dit wordt “bewezen” met interne testen vanuit OpenAI. In dagelijks gebruik klopt dit ook echt, ik kom minder fouten tegen. (En ja, ik check vaak tot altijd de antwoorden die ChatGPT geeft op juistheid)

Soms gaat het nog mis, maar niet vaak meer.

Mijn tip: voeg dan “citeer 2–3 controleerbare bronnen” toe en vraag daarnaast expliciet om onzekerheden te benoemen.

Proactief, stelt vervolgvragen

GPT-5 is een betere sparringpartner doordat hij na elk antwoord ook al komt met een proactieve suggestie om het antwoord uit te breiden. Je hoeft alleen nog maar “ja” te zeggen om het te vervolgen, of bijvoorbeeld een kort antwoord.

Dit kan het einde inluiden van uitgebreide prompt engineering. Een goede prompt met de juiste context is nog steeds handig, maar GPT-5 benadert elke nieuwe chat weer als een frisse samenwerking inclusief vervolgvragen waarbij je samen tot een eindresultaat kunt komen.

Stap 1: even GPT-5 Thinking aanzetten (de beste antwoorden krijg je dan).
Stap 2: Een prompt als dit is bijvoorbeeld dan al genoeg, omdat GPT-5 al proactief is:

“Genereer 10 marketingideeën voor een sushirestaurant in Zwolle, kies de beste volgens een bepaalde criteria, bedenk wat ik moet doen om de nummer 1 te worden en doe het.”

Vooral het laatste “doe het” vuurt een serie aan acties af, waaronder concrete advertentieteksten, zoekwoorden voor Google-advertenties, een contentkalender voor social media als CSV-bestanden en budgetindicaties.

Let op: soms wordt GPT-5 té behulpzaam. Zeg dan “stop hier” of “korte versie” om dit te temperen.

GPT-5-mini

Voor de gratis gebruikers: je krijgt ongeveer 8 tot 10 chats gratis per dag. Daarna word je teruggeschakeld. Dit geeft ChatGPT dan niet aan, maar je merkt het wel in de antwoorden. “Stiekem” wordt er GPT-5-mini ingeladen.

De mini-variant is prima voor korte brainstorms, samenvattingen en snelle vertalingen. Verwacht minder “diep nadenken” en soms iets meer generieke antwoorden. Een tip: als je binnen een gratis sessie aangeeft “denk stap voor stap” en “toon je plan”, krijg je inzicht in de denkstappen van ChatGPT en kun je hier enige controle over uitvoeren.

Eindoordeel

GPT-5 is een AI die vooral dóét en heel proactief is. GPT-5 raad ik af voor eenvoudige schrijftaken en communicatie. Wel beveel ik het aan voor het oplossen van complexe problemen, planning, creativiteit en vooral coderen. Het is dus een stap voorwaarts, een klein stapje terug, en nog geen reuzensprong. In het verdere gebruik gaan we ervaren hoe dit een rol gaat krijgen bij ons dagelijks werk.

Om af te sluiten, nog wat handige prompttips om te proberen bij GPT-5:

• “Denk hier lang over na en leg je tussenstappen uit.”
• “Toon eerst je plan in bullets en wacht op ‘ga door’.”
• “Lever als CSV met de kolommen: …”
• “Controleer je aannames. Noem 3 mogelijke fouten en hoe je die voorkomt.”
• “Beperk je tot 150 woorden. Korte zinnen.”

TL;DR: zet altijd Thinking aan, werk iteratief in gespreksvorm (“plan → akkoord → doe het”), en laat GPT-5 vooral veel doen (tabellen, CSV’s, PowerPoints generen, coderen, websites bouwen). Laat GPT-5 thuis als je teksten wilt gaan schrijven.